Poświęcenie krzyża przydrożnego w Rybnikiach

Dnia 30 czerwca 2019 r. w miejscowości Rybniki odbyła się uroczystość poświęcenia krzyża przydrożnego. Krzyża niezwykłego – wykonanego wspólnymi siłami przez mieszkańców wsi, stylistyką nawiązującego do tradycyjnych obiektów sakralnych Podlasia. Ceremonię poprowadził ksiądz Mirosław Szepiotko, proboszcz parafii pw. NMP Królowej Polski w Kopisku.

Wzniesiony krzyż jest krzyżem typu "Boża Męka"- zdobią go przedmioty związane z cierpieniem zadanym Chrystusowi podczas ukrzyżowania. Spośród wielu symboli  Arma Christi zdecydowano się przedstawić najbardziej rozpoznawalne: kielich, jako znak Krwi Chrystusa; drabinę, nawiązującą do zdjęcia z krzyża, a także młot i obcęgi, symbolizujące przybicie i wyciągnięcie gwoździ z Ran Chrystusowych. Dębowe ramiona krzyża zwieńczono kutymi elementami ozdobnymi. Metalowy krzyż umieszczony u szczytu zawiera symbolikę postaci Jezusa (słońce) oraz Maryji (księżyc).

Znacznie wyższe od dachów chat krzyże przydrożne górowały w krajobrazie dawnej wsi, pełniąc rolę przynoszących pomyślność drogowskazów. Powodów wznoszenia kapliczek i krzyży było wiele. Przynosiły opatrzność fundatorom, czuwały w miejscach tragicznej śmierci i bitew, chroniły przed złymi mocami, strzegły lasów i potoków. Wnoszono je przy rozdrożach i przy każdej drodze prowadzącej do miejscowości. Na krzyżach umieszczano stosowny do okoliczności napis, zawierający wiersze, modlitwy, pieśni bądź cytaty z Pisma Świętego. Najpopularniejszą sentencją był cytat pochodzący z Trisagionu:

'Od powietrza, głodu, ognia i wojny
Wybaw nas Panie!
Od nagłej i niespodziewanej śmierci
Zachowaj nas Panie!

Zdarzało się, że cytat ulegał modyfikacjom, takim jak skrócenie czy zamiana wierszy. Na wielu starych krzyżach zachowała się pisownia zgodna z brzmieniem języka ludowego.

Nowo powstały we wsi Rybniki krzyż wzniesiono w miejscu dawnego, zniszczonego upływem czasu znaku Chrystusowego. Lokalizacja dawnego krzyża nie była przypadkowa. Jedna z dróg skrzyżowania prowadziła do Karczmiska - przed III rozbiorem kraju łączyła Królestwo Polskie z Wielkim Księstwem Litewskim. Przez następne stulecia droga utrzymywała status jednej z najważniejszych dróg prowadzących do Rybnik.

Popularny jeszcze w minionym wieku tradycyjny krzyż drewniany jest coraz rzadszym widokiem we współczesnym krajobrazie. Wznoszenie zgodnych z historią obiektów sakralnych nie tylko kontynuuje zwyczaje naszych przodków, ale również sprzyja zachowaniu dziedzictwa kulturowego Podlasia.

Serdecznie dziękuję wszystkim mieszkańcom zaangażowanym w budowę krzyża, oraz osobom, które wsparły nas finansowo. Pragnę również podziękować za zaufanie, którym mnie obdarzyliście, powierzając projektowanie krzyża.

Relacja: Joanna Orłowska